Mari belajar Bahasa Bidayuh Bau!
Halu readers ! Sini saya kongsikan serba sedikit Bahasa Melayu yang diterjemahkan kepada Bahasa Bidayuh Bau. Kalau ada silap dan salah, saya minta maaf kita boleh perbetulkan dan belajar bersama-sama.
Nombor
1 - Ni
2 - Duwoh
3 - Taruh
4 - Pat
5 - Limoh
6 - Nuom
7 - Juk
8 - Moih
9 - Pli'ee
10 - Smong
Kalau dah masuk angka 11-19...
11 - Smong (10) + Ni (1) = Smong ni
12 - Smong (10) + Duwoh (2) = Smong duwoh
13 - Smong (10) + Taruh (3) = Smong taruh
14 - Smong (10) + Pat (4) = Smong pat
15 - Smong (10) + Limoh (5) = Smong limoh
dan seterusnya
Apabila memasuki angka puluh/20...
20 - Duwoh puluk
21 - Duwoh puluk (20) + Ni (1) = Duwoh puluk ni
22 - Duwoh puluk (20) + Duwoh (2) = Duwoh puluk duwoh
23 - Duwoh puluk (20) + Taruh (3) = Duwoh puluk taruh
24 - Duwoh puluk (20) + Pat (4) = Duwoh puluk pat
25 - Duwoh puluk (20) + Limoh (5) = Duwoh puluk limoh
dan seterusnya
Untuk angka puluh, hanya perlu menambah nombor + puluk (puluh) (kecuali nombor 10)...
10 - Smong
20 - Duwoh puluk
30 - Taruh puluk
40 - Pat puluk
50 - Limoh puluk
dan seterusnya sehingga nombor 90
Untuk nombor ratus, hanya perlu menyebut nombor + latus (ratus)
100 - Ni latus
200 - Duwoh latus
300 - Taruh latus
400 - Pat latus
500 - Limoh latus
dan seterusnya sehingga 900
Kata nama untuk keluarga.
Datuk - Babai
Nenek - Sumuk
Ayah/Bapa - Samak
Ibu/Emak - Sinok
Abang - Sikiak Dali
Kakak - Sikiak Dayung
Adik - Sudik
Saudara - Madis
Pakcik yang lebih tua dari ibu/bapa - Somba
Makcik yang lebih tua dari ib/ bapa - Noyung
Pakcik/Makcik yang lebih muda dari ibu/bapa - Tuwak
Kata Ganti Nama Diri
Aku/Saya - Okuk
Kau/Kamu - Muu
Dia - Iyoh
Kami - Koih
Mereka - Nya'a munok/Ayua
Kalian - Ingan
Panggilan untuk orang yang lebih tua sebagai tanda hormat - Ingan (jangan guna Muu)
Kata Tanya
Apa - Oni
Siapa - Osi
Kenapa - Oniwat
Bagaimana - Watki
Daki - Di mana
Kaki - Ke mana
Sekarang mari kita belajar menyebut perkataan dalam Bahasa Bidayuh Bau.
A
Ada - Ogik/Ogi'
Adik - Sudik
Air - Pi'in
Ambil - Mit
Anak - Onak
Angin - Sobak
Angkat - Mokat
Anjing - Kosuong
Apa - Oni
Api - Opui
Asap - Asuh
Atas - Sombu/Tun
Awal - Suom
Ayah - Samak
Ayam - Siyuok/Siyuo'
B
Babi - Oyuok
Badan - Gonan
Bagaimana - Watki
Bagi - Ngin
Bagitahu - Tanon
Bagus - Paguh
Baju - Bojuh
Bakul - Bakur
Balik - Palik
Bantal - Batal
Banyak - Bogok/Bogo'
Bapa - Samak
Baru - Ba'uh
Baru (baru saja) - Gituong/Julah
Basah - Bisak/Bisa'
Basi - Basik/Basi'
Batu - Batuh
Batuk - Mokot
Bau - Bu'uh
Bawa - Toban
Bawah - Dowuk/Dowu'
Bayi - Kuwek/Kuwe'
Belacan - Biing
Belakang - Punuok
Beli - Milih
Belum - Aluak/Bayuh
Benar - Bonar
Benci - Bu'ui
Bengkok - Bikok
Berapa - Kudu
Bersih - Brosi
Bersin - Bikasik/Bikasi'
Besar - Bagak/Ayuh/Baas
Betul - Bonar/Yoh
Betul (cantik betul) - Manah
Bibir - Bibin
Bising - Biyuh
Bisu - Bebek
Bodoh - Budua
Bosan - Boring
Buah - Buak/Bua'
Buang - Tolan
Buat - Nai
Buaya - Bu'ai
Buka - Bukak
Bukan - Idoh
Buku - Buk
Bulat - Bolong
Bulu - Bulun
Buruk - Moduak
C
Cakap - Sina
Cantik - Sangon
Cari - Kalik
Cawan - Sakir
Ceridak - Sridak
Cermin - Sromin
Cubit - Kujiet
Cuci - Mamiak
Cukup - Sukup
D
Dapur - Abuh
Darah - Doyak/Doya'
Dari - sok
Datuk - Babai
Daun - Dowon
Dekat - Sinog
Depan - De (day) pan
Dengar - Ngojit
Duduk - Guluk/Gulu'
Dulu - Diok/Dio'
E
Emak - Sinok
Entah - An
Esok - Tiak pagi
G
Gaduh/Bergaduh - Bika'i
Gambar - Gamar
Ganggu - Ngaso
Garam - Galuok
Garang - Gaus
Garu - Gayu
Gayung - Sa'uk
Gemuk - Gomuk
Gigi - Jipon
Gigit - Ku'ut
Gila - Bakok
Gunung - Bung/Dolod
H
Habis - Obuok/Obuo'
Hantar - Tod
Hari - Onu
Hati (organ) - Otin
Hati (perasaan) - Asong
Hidung - Inung
Hidup - Idip
Hijau - Biru
Hilang - Moyap
Hingus - Bodog
Hitam - Songot
Hodoh - Ja'at
Hujan - Ijan
I
Ibu - Sinok
Ikan - Ikien
Ini - Itih
Isteri - Sowon
Itu - Inoh
J
Jahat - Ja'at
Jahit - Ji'it
Jalan (makan angin) - Ponu
Jalan (jalan raya) - Olan
Jangan - Mak
Jatuh - Labuk/Labu'
Jumpa/Berjumpa - Dapod/Bidapod
K
Kacau - Ngaso
Kah - Keh
Kaki - Po'on
Kambing - Koming
Kami - Koih
Kampung - Kupuo'
Kamu - Muu
Kasam Ikan - Kauk/Kau'
Kawan - Dingan
Kayu - Koyuh
Kecil - Isok/Pit
Kelak - Tiak
Kelapa - Buak butan
Keli - Bokuk/Boku'
Keluar - Luah
Ke mana - Kaki
Kencing - Masing
Kenyang - Busuoh
Kepala - Bak
Kering - Bodoh
Kerongkong - Gaguong
Kertas - Krotas
Ketat - Ko'ot
Ketawa - Towoh
Kilat - Kijat
Kopi - Kupi
Kotor - Ko'is
Kuat - Dolas
Kucing - Miau
Kuku - Silun
Kuning - Siak
Kurus - Mayuh
L
Lampu - Lapu
Langit - Longit
Lantai - Tanak
Lapar - Pirai
Lari/Berlari - Bikoduh
Lari (pergi) - Buu
Lelaki - Dali
Letih - Kowog
Licin - Bijuluot
Lihat - Ningak
Limau - Limu
M
Mahu - La'an
Makan - Man
Makanan - Pinguman
Malam - Ngalom
Malu - Dasak/Dasa'
Mana - Ki
Mandi - Mamuh
Mangkuk - Makup
Manis - Mosiak
Marah - Tiwas
Mari - Jak/Ja'
Masam - Masuom
Matahari - Boton onu
Mendiang - Bidowu
Mengandung - Bitiyek/Bitiye'
Menguap - Kuab
Mentah - Matak
Merah - Biriah
Mereka - Nya'a munok
Minum - Nuog
Minyak - Inyuok/Inyuo'
Monyet - Oyung
Muka - Jowin
Mulut - Bobak
N
Nampak - Kilin
Nangis - Si'ien
Nanti - Tiak
Nasi - Tubik
Nenek - Sumuk
Ngantuk - Nunuk
Nyamuk - Sdonging
O
Orang - Nya'a
Otak - Otok
P
Paha - Kupang
Pahit - Po'it
Panas - Bongoh
Panjang - Ombu
Panggil - Mogan
Pecah - Botah
Pedas - Polas
Pegang - Gong
Pekak - Bongam
Peluh - Mudas
Penat - Kowog
Pendek - Kodok
Pening - Mabuq
Perempuan - Dayung
Pergi - Odi
Perut - To'in
Petang - Ngumi
Pintu - Tiban
Pisang - Bolag
Putih - Mopuk
Putus - Kopog
R
Rambut - Buak
Rindu - Jobong
Rosak - Lusak/lusag
Rumah - Boli
S
Sakit - Monam
Sama - Samah
Sana - Kanih
Sangkut - Gago
Saya - Oku
Sayang - Nyayang
Sayur - Kuduos
Sedap - Sidik
Sekarang - Adin
Selimut - Japua
Sembahyang - Smayang
Semut - Subi
Senang - Sonang
Sendiri - Sadik
Setengah - Stengah (ekor)
Siapa - Osi
Situ - Kanok
Suami - Bonon
Sudah - Moh
Suka - Suka
T
Tahi - Tokik
Tahu - Pu'an
Tahun - Sowa
Tajam - Bilojak/Biloja'
Tandas - Jamban
Tangan - Tongan
Tanya - Sikien
Tekan - Mabat
Telanjang - Stagua
Telinga - Kojit
Tengok - Ningak
Tepi - Bingon
Tercekik - Kangon
Tertinggal - Supiah
Tidak - Idoh
Tidak ada/Tiada - Doik/Doi'
Tidak perlu - Dusah
Tidur - Bo'os
Tikus - Babu
Tinggal (stay) - Lo'o
Tinggalkan - Supiah
Tinggi - Gatung/Jagau
Tipu - Tibulak
Tolong - Tulung
Topi - Stupi
Tuala - Bulang
Tuang - Duwan
Tunggu - Kajon
Turun - Muun
Tutup - Kuob
U
Uban - Glubuk
Udang - Indang
Ular - Jipoh/Dipoh
Y
Ya - Yoh
Z
Zaman - Joman
Contoh ayat dalam bahasa bidayuh.
Siapa nama kamu? - Osi adon muu?
Nama saya Maya. - Adon oku Maya.
Berapa umur kamu? - Kudu umur mu?
Umur saya 20. - Umur ku duoh puluk.
Kamu dari mana? - Muu sok ki?
Saya dari Kuching - Oku sok Kuching
Kamu dah makan? - Muu moh man?
Sudah/Belum saya makan - Moh/Aluak oku man
Kamu di mana sekarang? - Muu daki adin?
Saya di pasar. - Oku de pasar.
Apa khabar kamu? - Oni abar muu?
Baik/Bagus saja. - Paguh jek.
Saya sayang kamu - Oku nyayang muu
Saya rindu kamu - Oku jobong muu
Comments
Post a Comment