Mari belajar Bahasa Bidayuh Bau!

Halu readers ! Sini saya kongsikan serba sedikit Bahasa Melayu yang diterjemahkan kepada Bahasa Bidayuh Bau. Kalau ada silap dan salah, saya minta maaf kita boleh perbetulkan dan belajar bersama-sama.

Nombor

1 - Ni

2 - Duwoh

3 - Taruh

4 - Pat

5 - Limoh

6 - Nuom

7 - Juk

8 - Moih

9 - Pli'ee

10 - Smong


Kalau dah masuk angka 11-19...

11 - Smong (10) + Ni (1) = Smong ni

12 - Smong (10) + Duwoh (2) = Smong duwoh

13 - Smong (10) + Taruh (3) = Smong taruh

14 - Smong (10) + Pat (4) = Smong pat

15 - Smong (10) + Limoh (5) = Smong limoh

dan seterusnya


Apabila memasuki angka puluh/20...

20 - Duwoh puluk

21 - Duwoh puluk (20) + Ni (1) = Duwoh puluk ni

22 - Duwoh puluk (20) + Duwoh (2) = Duwoh puluk duwoh

23 - Duwoh puluk (20) + Taruh (3) = Duwoh puluk taruh

24 - Duwoh puluk (20) + Pat (4) = Duwoh puluk pat

25 - Duwoh puluk (20) + Limoh (5) = Duwoh puluk limoh

dan seterusnya


Untuk angka puluh, hanya perlu menambah nombor + puluk (puluh) (kecuali nombor 10)...

10 - Smong

20 - Duwoh puluk

30 - Taruh puluk

40 - Pat puluk

50 - Limoh puluk

dan seterusnya sehingga nombor 90 


Untuk nombor ratus, hanya perlu menyebut nombor + latus (ratus)

100 - Ni latus

200 - Duwoh latus

300 - Taruh latus

400 - Pat latus 

500 - Limoh latus

dan seterusnya sehingga 900


Kata nama untuk keluarga.

Datuk - Babai

Nenek - Sumuk

Ayah/Bapa - Samak

Ibu/Emak - Sinok

Abang - Sikiak Dali

Kakak - Sikiak Dayung

Adik - Sudik

Saudara - Madis

Pakcik yang lebih tua dari ibu/bapa - Somba 

Makcik yang lebih tua dari ib/ bapa - Noyung

Pakcik/Makcik yang lebih muda dari ibu/bapa - Tuwak


Kata Ganti Nama Diri 

Aku/Saya - Okuk

Kau/Kamu - Muu

Dia - Iyoh

Kami - Koih

Mereka - Nya'a munok/Ayua

Kalian - Ingan

Panggilan untuk orang yang lebih tua sebagai tanda hormat - Ingan (jangan guna Muu)



Kata Tanya

Apa - Oni

Siapa - Osi

Kenapa - Oniwat

Bagaimana - Watki

Daki - Di mana

Kaki - Ke mana


Sekarang mari kita belajar menyebut perkataan dalam Bahasa Bidayuh Bau.


A

Ada - Ogik/Ogi'

Adik - Sudik

Air - Pi'in

Ambil - Mit

Anak - Onak

Angin - Sobak

Angkat - Mokat

Anjing - Kosuong

Apa - Oni

Api - Opui

Asap - Asuh

Atas - Sombu/Tun

Awal - Suom

Ayah - Samak 

Ayam - Siyuok/Siyuo'


B

Babi - Oyuok

Badan - Gonan

Bagaimana - Watki

Bagi - Ngin

Bagitahu - Tanon

Bagus - Paguh

Baju - Bojuh

Bakul - Bakur

Balik - Palik

Bantal - Batal

Banyak - Bogok/Bogo'

Bapa - Samak

Baru - Ba'uh

Baru (baru saja) - Gituong/Julah

Basah - Bisak/Bisa'

Basi - Basik/Basi'

Batu - Batuh

Batuk - Mokot

Bau - Bu'uh

Bawa - Toban

Bawah - Dowuk/Dowu'

Bayi - Kuwek/Kuwe'

Belacan - Biing

Belakang - Punuok

Beli - Milih 

Belum - Aluak/Bayuh

Benar - Bonar

Benci - Bu'ui

Bengkok - Bikok

Berapa - Kudu

Bersih - Brosi

Bersin - Bikasik/Bikasi'

Besar - Bagak/Ayuh/Baas

Betul - Bonar/Yoh

Betul (cantik betul) - Manah

Bibir - Bibin

Bising - Biyuh

Bisu - Bebek

Bodoh - Budua

Bosan - Boring

Buah - Buak/Bua'

Buang - Tolan

Buat - Nai

Buaya - Bu'ai

Buka - Bukak

Bukan - Idoh

Buku - Buk

Bulat - Bolong

Bulu - Bulun

Buruk - Moduak


C

Cakap - Sina

Cantik - Sangon

Cari - Kalik

Cawan - Sakir

Ceridak - Sridak

Cermin - Sromin

Cubit - Kujiet

Cuci - Mamiak

Cukup - Sukup


D

Dapur - Abuh 

Darah - Doyak/Doya'

Dari - sok

Datuk - Babai

Daun - Dowon

Dekat - Sinog

Depan - De (day) pan

Dengar - Ngojit

Duduk - Guluk/Gulu'

Dulu - Diok/Dio'


E

Emak - Sinok

Entah - An

Esok - Tiak pagi


G

Gaduh/Bergaduh - Bika'i

Gambar - Gamar

Ganggu - Ngaso

Garam - Galuok

Garang - Gaus

Garu - Gayu

Gayung - Sa'uk

Gemuk - Gomuk

Gigi - Jipon

Gigit - Ku'ut

Gila - Bakok

Gunung - Bung/Dolod


H

Habis - Obuok/Obuo'

Hantar - Tod

Hari - Onu

Hati (organ) - Otin

Hati (perasaan) - Asong

Hidung - Inung

Hidup - Idip

Hijau - Biru

Hilang - Moyap

Hingus - Bodog

Hitam - Songot

Hodoh - Ja'at

Hujan - Ijan


I 

Ibu - Sinok

Ikan - Ikien

Ini - Itih

Isteri - Sowon

Itu - Inoh


J 

Jahat - Ja'at

Jahit - Ji'it

Jalan (makan angin) - Ponu

Jalan (jalan raya) - Olan

Jangan - Mak

Jatuh - Labuk/Labu'

Jumpa/Berjumpa - Dapod/Bidapod


K

Kacau - Ngaso

Kah - Keh

Kaki - Po'on

Kambing - Koming

Kami - Koih

Kampung - Kupuo'

Kamu - Muu

Kasam Ikan - Kauk/Kau'

Kawan - Dingan

Kayu - Koyuh

Kecil - Isok/Pit

Kelak - Tiak

Kelapa - Buak butan

Keli - Bokuk/Boku'

Keluar - Luah

Ke mana - Kaki

Kencing - Masing

Kenyang - Busuoh

Kepala - Bak

Kering - Bodoh

Kerongkong - Gaguong

Kertas - Krotas

Ketat - Ko'ot

Ketawa - Towoh

Kilat - Kijat

Kopi - Kupi

Kotor - Ko'is

Kuat - Dolas

Kucing - Miau

Kuku - Silun

Kuning - Siak

Kurus - Mayuh


L

Lampu - Lapu

Langit - Longit

Lantai - Tanak

Lapar - Pirai

Lari/Berlari - Bikoduh

Lari (pergi) - Buu 

Lelaki - Dali

Letih - Kowog

Licin - Bijuluot

Lihat - Ningak

Limau - Limu


M

Mahu - La'an

Makan - Man

Makanan - Pinguman

Malam - Ngalom

Malu - Dasak/Dasa'

Mana - Ki

Mandi - Mamuh

Mangkuk - Makup

Manis - Mosiak

Marah - Tiwas

Mari - Jak/Ja'

Masam - Masuom

Matahari - Boton onu

Mendiang - Bidowu

Mengandung - Bitiyek/Bitiye'

Menguap - Kuab

Mentah - Matak

Merah - Biriah

Mereka - Nya'a munok

Minum - Nuog

Minyak - Inyuok/Inyuo'

Monyet - Oyung

Muka - Jowin

Mulut - Bobak


N

Nampak - Kilin

Nangis - Si'ien

Nanti - Tiak

Nasi - Tubik

Nenek - Sumuk 

Ngantuk - Nunuk

Nyamuk - Sdonging


O

Orang - Nya'a

Otak - Otok


P

Paha - Kupang

Pahit - Po'it

Panas - Bongoh

Panjang - Ombu

Panggil - Mogan

Pecah - Botah

Pedas - Polas

Pegang - Gong 

Pekak - Bongam

Peluh - Mudas

Penat - Kowog

Pendek - Kodok

Pening - Mabuq

Perempuan - Dayung

Pergi - Odi

Perut - To'in

Petang - Ngumi

Pintu - Tiban

Pisang - Bolag

Putih - Mopuk

Putus - Kopog


R

Rambut - Buak

Rindu - Jobong

Rosak - Lusak/lusag

Rumah - Boli


S

Sakit - Monam

Sama - Samah

Sana - Kanih

Sangkut - Gago

Saya - Oku

Sayang - Nyayang

Sayur - Kuduos

Sedap - Sidik

Sekarang - Adin

Selimut - Japua

Sembahyang - Smayang

Semut - Subi

Senang - Sonang

Sendiri - Sadik

Setengah - Stengah (ekor)

Siapa - Osi

Situ - Kanok

Suami - Bonon

Sudah - Moh

Suka - Suka


T

Tahi - Tokik

Tahu - Pu'an

Tahun - Sowa

Tajam - Bilojak/Biloja'

Tandas - Jamban

Tangan - Tongan

Tanya - Sikien

Tekan - Mabat

Telanjang - Stagua

Telinga - Kojit

Tengok - Ningak

Tepi - Bingon

Tercekik - Kangon

Tertinggal - Supiah

Tidak - Idoh

Tidak ada/Tiada - Doik/Doi'

Tidak perlu - Dusah

Tidur - Bo'os

Tikus - Babu

Tinggal (stay) - Lo'o

Tinggalkan - Supiah

Tinggi - Gatung/Jagau

Tipu - Tibulak

Tolong - Tulung

Topi - Stupi

Tuala - Bulang

Tuang - Duwan 

Tunggu - Kajon

Turun - Muun

Tutup - Kuob


U

Uban - Glubuk

Udang - Indang

Ular - Jipoh/Dipoh


Y

Ya - Yoh


Z

Zaman - Joman



Contoh ayat dalam bahasa bidayuh.

Siapa nama kamu? - Osi adon muu?

Nama saya Maya. - Adon oku Maya.


Berapa umur kamu? - Kudu umur mu?

Umur saya 20. - Umur ku duoh puluk.


Kamu dari mana? - Muu sok ki?

Saya dari Kuching - Oku sok Kuching


Kamu dah makan? - Muu moh man?

Sudah/Belum saya makan - Moh/Aluak oku man


Kamu di mana sekarang? - Muu daki adin?

Saya di pasar. - Oku de pasar.


Apa khabar kamu? - Oni abar muu?

Baik/Bagus saja. - Paguh jek.


Saya sayang kamu - Oku nyayang muu

Saya rindu kamu - Oku jobong muu



Comments

Popular posts from this blog

Introduction dulu